Zachowek

Czym jest zachowek ?

Zachowek został uregulowany w Kodeksie Cywilnym. Jest to część udziału w spadku, który przysługiwałby uprawnionemu (spadkobiercy), gdyby spadkodawca (zmarły) nie sporządził testamentu. Tym samym zachowek przysługuje tylko i wyłącznie w przypadku sporządzenia testamentu.

Jaka jest wysokość zachowku?

Wysokość zachowku zależy od tego czy uprawniony jest trwale niezdolny do pracy lub małoletni – wtedy przysługuje ⅔ udziału, a w pozostałych przypadkach ½.

Przykładowo:

Zmarły ojciec miał trzech synów, był wdowcem, a najmłodszy syn nie miał ukończone 18 lat. Przed śmiercią sporządził testament, w którym cały swój majątek tj. kwotę 300.000 zł. przekazał po swojej śmierci najstarszemu synowi. W takim przypadku pozostali synowie, którzy nie otrzymali żadnego spadku mają prawo żądać od najstarszego zachowku. Średniemu z nich przysługuje prawo żądania kwoty 50.000 zł. (jest to ½ z przysługującej mu w przypadku dziedziczenia bez testamentu kwoty 100 tys zł.), a najmłodszemu 75.000 zł. (⅔ z 100 tys zł).

Zachowek oblicza się od wartości całego spadku, czyli wszystkiego co się w tym spadku znajduje (pieniądze, nieruchomości, ruchomości itp.).

Jak należy dochodzić swoich praw o zachowek?

Do stwierdzenia istnienia prawa do zachowku niezbędne jest wydanie sądowego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku albo uzyskanie notarialnego poświadczenia dziedziczenia. Każdy z w/w dokumentów pozwala ustalić kto jest spadkobiercą osoby zmarłej i ma prawo po niej dziedziczyć oraz czy ewentualnie został sporządzony testament i czy jest on ważny.

Następnie po uzyskaniu jednego ze wskazanych dokumentów należy zwrócić się do osoby która otrzymała majątek o zapłatę zachowku w należnej kwocie. W przypadku odmowy niezbędne jest skierowanie pozwu do sądu przeciwko tej osobie.

Czy można żądać zachowku w innej postaci niż pieniężna?

Nie. Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa zachowek dochodzony od osoby zobowiązanej ma postać tylko i wyłącznie pieniężną. Tym samym zobowiązany nie może zwolnić się z tego obowiązku przekazując np część odziedziczonej nieruchomości osobie która domaga się zachowku.

Kiedy przedawnia się roszczenie o zachowek?

Termin kiedy dochodzenie zachowku będzie skuteczne to 5 lat od daty ogłoszenia testamentu.

Czy można być pozbawionym prawa do zachowku.

Tak. Spadkodawca ma prawo wydziedziczyć zstępnych (dzieci, wnuki, prawnuki itd.) małżonka oraz rodziców zachowku, jeśli te osoba:

• wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;

• dopuściła się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;

• uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.

Oczywiście wydziedziczenie można zakwestionować w sądzie, a ponadto zstępni wydziedziczonego zstępnego są uprawnieni do zachowku, czyli np. dzieci wydziedziczonego dziecka spadkodawcy (w skrócie wnuki spadkodawcy) są uprawnieni do zachowku.

Uwaga.

Przedstawione powyżej informacje o zachowku zostały podane w sposób maksymalnie uproszczony i skrócony, a co za tym idzie mogą nie dotyczyć każdej sytuacji lub pomijać pewne zagadnienia. W celu upewnienia się czy przysługuje prawo do zachowku i jak go uzyskać zachęcam do kontaktu.